Ο Έλληνας ποδοσφαιριστής στον οποίο «υποκλίθηκε» ο Ερντογάν

 

Ο Λεφτέρ Κιουτσούκ Αντωνιάδης

Κι όμως στο παρελθόν υπήρχε ένας Έλληνας στη καταγωγή ποδοσφαιριστής, στην αξία του οποίου υποκλίνονταν όλοι οι Τούρκοι φίλαθλοι, ακόμη κι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Το απέδειξε έμπρακτα  το 2012, όταν ως πρωθυπουργός συνόδευσε το φέρετρο του στην κηδεία του. 

Ο Ερντογάν δεν έκρυψε ποτέ την αγάπη του για το ποδόσφαιρο το οποίο άλλωστε υπηρέτησε κι ως παίκτης αγωνιζόμενος στην αρχή της σταδιοδρομίας του στην ομάδα της πατρίδας του, την Κασίμπασα Σπορ, ενώ η μικρή ποδοσφαιρική του καριέρα ολοκληρώθηκε  Έροκσπορ σε ηλικία 26 ετών. 

Όσο για τον Έλληνα παίκτη που σέβονταν και θαύμαζε αυτός ήταν ο περίφημος Λεφτέρ Κιουτσούκ (μικρός) Αντωνιάδης για χάρη του οποίου οι Τούρκοι φίλαθλοι έστησαν ανδριάντα του στο Καντίκιοϊ της Πόλης, ενώ στην Πρίγκηπο ένας δρόμος φέρει το όνομά του!

Αποκαλυπτική και ταυτόχρονα ενδιαφέρουσα είναι η παρακάτω έρευνα του δημοσιογράφου Βασίλη Ιγνατιάδη σχετικά με τον παίκτη- φαινόμενο που μεσουρανούσε στα γήπεδα στις δεκαετίες 1950-60.

"Το σύνθημα «Ver Leftere Yazsin Deftere» («Δώσε στον Λευτέρη, θα γράψει στο τεφτέρι») δονούσε την ατμόσφαιρα στο γήπεδο «Σουκρού Σαράτσογλου» της Φενερμπαχτσέ στην Κωνσταντινούπολη, την ώρα που ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, συνόδευε το φέρετρο με τον θρυλικό Ρωμιό ποδοσφαιριστή που δοξάστηκε όσο κανένας Τούρκος συνάδελφός του στη γειτονική χώρα και έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 87 ετών τον Γενάρη του 2012

 Περισσότεροι από 10.000 φίλαθλοι ήταν παρόντες και εκατομμύρια άλλοι παρακολουθούσαν από την τηλεόραση σε ζωντανή σύνδεση.

Ο Λεφτέρ Κιουτσούκ (μικρός) Αντωνιάδης έχει ακούσει χιλιάδες φορές αυτό το σύνθημα στις δεκαετίες του ’50 και του ’60, όταν μεσουρανούσε στο ποδοσφαιρικό στερέωμα ως αρχηγός της εθνικής ομάδας της Τουρκίας, αλλά και αργότερα, μέχρι και τα βαθιά του γεράματα, όταν φίλαθλοι από όλη την Τουρκία, αλλά και μετανάστες από την Ευρώπη, τον επισκέπτονταν ομαδικά στο σπίτι του στην Πρίγκηπο για να του αποδώσουν φόρο τιμής.

Κρατούσε τις ισορροπίες

Ο «προφέσορας», όπως τον αποκαλούσαν λόγω της εξαιρετικής του ικανότητας στο σκοράρισμα, ανταπέδωσε την τιμή κρατώντας σε όλη του τη ζωή διακριτική στάση, ισορροπώντας ανάμεσα στην τουρκική του εθνικότητα και στην ελληνική καταγωγή, και μη μιλώντας ποτέ δημόσια για όσα τον πλήγωσαν. Και ήταν αρκετά.

Στο πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Πόλης τον Σεπτέμβριο του 1955, ήταν ήδη μέλος της εθνικής ομάδας της Τουρκίας, αλλά δεν εξαιρέθηκε από τους ταραξίες, που επιτέθηκαν με πέτρες στο σπίτι του στην Πρίγκηπο, κραυγάζοντας «Χτυπάτε τον γκιαούρη».

"Η καρδιά του ράγισε τότε, αλλά δεν ήθελε να μιλάει γι’ αυτό. Είχαμε πάει στον κινηματογράφο και αφήσαμε στο σπίτι τη γυναίκα με τις δύο κόρες μας, όταν κάποιος μας συμβούλευσε να επιστρέψουμε. Κλειστήκαμε μέσα και είδαμε κάποιους να σπάζουν τα τζάμια με πέτρες", θυμάται η σύζυγος του  Σταυρούλα Αντωνιάδου, που τον συντρόφευσε για 64 ολόκληρα χρόνια. 

"Έκλαιγα για μέρες", εκμυστηρεύτηκε ο ίδιος ο Λεφτέρ, στον Νεμπίλ Οζγκενρούρκ που έκανε ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή του, αλλά με κλειστή την κάμερα. Δεν ήθελε να μιλήσει ποτέ δημόσια γι΄ αυτά. Αλλά ούτε μήνυσε κανέναν, παρόλο που γνώριζε τους δράστες. "Δεν τα κάνει η κυβέρνηση αυτά, αλλά οι κατσαπλιάδες. Δεν είναι όλοι ίδιο"», είχε πει τότε στους οπαδούς της Φενέρ που έσπευσαν στο νησί και έστησαν ένα ανθρώπινο τείχος για να τον προστατεύσουν.

Τα "Σεπτεμβριανά τον πλήγωσαν

Τα «Σεπτεμβριανά» ήταν ένα από τα δύο γεγονότα που τον πλήγωσαν, με πρώτο το υπέρογκο χαράτσι του Carlik Vergisi (Φόρο Περιουσίας) που επιβλήθηκε το 1941 στις μειονότητες, με την ποινή του εκτοπισμού από την Τουρκία για όσους δεν τον πλήρωναν. Ο Λεφτέρ ήταν τότε 17 ετών. "Ο μπαμπάς μου τράβηξε πολλά εξαιτίας τους. Εκείνος λόγω της φτώχειας του σώθηκε από την εξορία, αλλά όλοι οι συγγενείς μου αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Τουρκία", είπε λίγο πριν φύγει από τη ζωή -αφού πρώτα βεβαιώθηκε ότι δεν «έγραφε» η κάμερα- όπως αποκάλυψε αυτές τις μέρες η εφημερίδα «Millyet». Δεν ήταν από φόβο, αλλά από στενοχώρια, που δεν μοιραζόταν αυτές τις εμπειρίες του δημόσια, λένε όσοι τον γνώριζαν.

"Μία από τις άσβεστες μνήμες των παιδικών μου χρόνων είναι να πηγαίνω στο δημοτικό σχολείο και περπατώντας στην ανηφόρα να βλέπω τον Λεφτέρ να παίζει ποδόσφαιρο. Από 10-12 χρονών εντυπωσίαζε και ήξερε ότι θα γινόταν ποδοσφαιριστής», λέει ο Δημήτρης Φραγκόπουλος, μία από τις εμβληματικές μορφές της ομογένειας της Πόλης και επί 35 χρόνια διευθυντής της Ζωγραφείου Σχολής, που μεγάλωσε στην Πρίγκηπο, στην ίδια γειτονιά με τον Λευτέρη. "Δεν είχαμε ιδιαίτερα στενή σχέση. Με εκτιμούσε και με προσφωνούσε "δάσκαλε", αλλά δεν ανοιγόταν ποτέ γιατί γνώριζε πως ό,τι έλεγε θα έμπαινε σε μεγεθυντικό φακό και μπορούσε να παρεξηγηθεί»", σημειώνει.

Η επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη

Ο Λεφτέρ είχε στην καρδιά του την Ελλάδα, όπως διαβεβαιώνουν οι συγγενείς και φίλοι του. Την επισκεπτόταν τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο, μέχρι που ο γιατρός του συνέστησε ξεκούραση μετά μια περιπέτεια με την καρδιά του. Μεταξύ άλλων, του απαγόρευσε το γήπεδο αλλά και την παρακολούθηση αγώνων από την τηλεόραση, κάτι που τον «έριξε» πολύ. 

Δεν του απαγόρευσε, όμως, να ενημερώνεται για την οικονομική κατάσταση στη χώρα καταγωγής του."Διάβαζε, μάθαινε για την κρίση και στεναχωριόταν. Κάθε βράδυ στην προσευχή του έβαζε και την Ελλάδα. Προσευχόταν να περάσουν γρήγορα τα δύσκολα", λέει η σύζυγός του. Όπως αναφέρει, ήταν ιδιαίτερα θρήσκος, επισκεπτόταν την εκκλησία, ενώ άναβε καθημερινά το καντήλι στο σπίτι του, δίπλα στην εικόνα της Παναγίας.

Ο Λευτέρης δεν ήταν ενεργό μέλος της ελληνικής ομογένειας και δεν είχε σχέσεις με τις οργανώσεις της, αλλά αυτές δεν έπαψαν ποτέ να τον θεωρούν κομμάτι τους. "Είναι ένα καμάρι της ομογένειας. Τίμησε με την παρουσία του και την ελληνική κοινότητα", τόνισε ο Λάκης Βίγκας, πρόεδρος του Συνδέσμου Υποστήριξης Ρωμαίικων Ευαγών Ιδρυμάτων της Κωνσταντινούπολης.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος επισκέφθηκε τον Λεφτέρ όταν αυτός νοσηλεύτηκε τον Νοέμβριο του 2010 σε νοσοκομείο της Κωνσταντινούπολης.

Θύμωνε όταν έλεγαν τη μάνα του Τουρκάλα

Ο πατέρας του λεγόταν Χριστοφής Αντωνιάδης και ο Λευτέρης απέκτησε και το Κιουτσούκ (μικροκαμωμένος). Ισως για να τον ξεχωρίζουν από τον αδελφό του, Πάνο ή Πανανή, που ήταν πιο γεροδεμένος και έπαιξε ποδόσφαιρο στην Πέρα Κλουμπ.

Το θέμα της καταγωγής της μητέρας του τον βασάνιζε πολύ. Είχε ζητήσει από δικηγόρους αλλά και συγγενείς του, κυρίως στην Ελλάδα, να υποβάλουν μηνύσεις στην περίπτωση που διάφορα έντυπα ανέφεραν την κυρα-Αργυρώ ως Τουρκάλα. Μάλιστα, λέγεται ότι ο Λεφτέρ Αντωνιάδης συνέχιζε να φορά τον σταυρό στο στήθος του και μάλιστα κατά την ανάκρουση του Εθνικού ύμνου της Τουρκίας είχε το σθένος να βγάλει τον σταυρό του έξω από τη φανέλα…

ΒΑΣΙΛΗΣ ΙΓΝΑΤΙΑΔΗΣ